Lui XIV o Farani
Lui XIV[1](Saint-Germain-en-Laye, 5 Setema 1638 – Versailles, 1 Setema 1715)
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Louis_XIV_by_Robert_Nanteuil_1670.jpeg/220px-Louis_XIV_by_Robert_Nanteuil_1670.jpeg)
O ia o le Tupu o Farani[2] mai ia Me 14, 1643 ia Setema 1, 1715. O lana nofoaiga ua faailogaina i le absolutism, le fausiaina o Versailles ma le taua o le faasologa o Sipaniolo.
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/France_1552_to_1798-en.png/220px-France_1552_to_1798-en.png)
Amata[Teuteu | edit source]
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Mignard_Louis_XIV_as_a_child_with_his_milk-sister.jpg/220px-Mignard_Louis_XIV_as_a_child_with_his_milk-sister.jpg)
Fanau mai ia Setema 5, 1638 ma le igoa "Louis deodonné" o ia o le suli o Farani. O ona matua o Lui XIII o Farani ma Anne o Ausetalia. I le na o le 4 tausaga, na maliu ai le tama o Lui i le mamapala ma tuua ai o ia o se tupu ma lona tina o le pulepule, sa aoaoina Lui e uiga i le Katoliko ma fiafia e siva.
Faaipoipopga[Teuteu | edit source]
I le 14 o ona tausaga, na manatu ai Lui ua matua, i le 19 na maʻi tigaina ai o ia ma fefe ai i lona ola, o lea na ia saʻili ai mo se paaga faaipoipo. Ae e le’i mana’o Lui i se purinisese mai fafo, ua alofa o ia ia Maria Mansini, le tuafafine o Katinale Mansini, e le’i umi ae taumafai le tina o Lui e maua lea manatu. Faatasi ai ma sui tauva o Henrietta mai Egelani,Cristina mai Suetena ma Maria Tereza mai Sepania. O le vaega mulimuli na filifilia e faamuta le taua i le va o Sepania ma Farani.
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Traite-Pyrenees.jpg/220px-Traite-Pyrenees.jpg)
Ona o lea maliliega na toe faatasia ai le auuso Filipo ma Ana ina ua mavae le 40 tausaga sa tau ai o la atunuu. Sa matua lelei lava le mafutaga a le ulugalii i le taimi muamua, sa manuia le po o le faaipoipoga a Lui ma María Tereza, ae o le a le pine ae fiu o ia ma saili mo se pele. Sa maua le la tama Lui le dauphin sili Na maliu Maria Teresa i le 1683.
o le setete o aʻu[Teuteu | edit source]
Lui o le faailoga o le absolutism, le centralization o Farani, le fausiaina o Versailles, faatasi ai ma isi, toe foi i lona tupe. I lana faaaliga na filifilia o ia e le Atua e fai ma tupu, o lea na ia fai mai ai: "O aʻu o le tupu o le la, e pei ona taamilo le lalolagi i le la o Farani e faataamilo ia te aʻu" Po o le "o le setete o aʻu"
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Louis_XIV_of_France.jpg/220px-Louis_XIV_of_France.jpg)
taua o le tofi faaSipaniolo[Teuteu | edit source]
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Vendome-and-PhilipV.jpg/220px-Vendome-and-PhilipV.jpg)
Ina ua mavae le maliu o Sale II o Sepania,A aunoa ma veriros, na ia iloaina Filipo le atalii o le atalii o Lui o le tupu o Sepania, ae na maua e Archduke Sale le aia a Sepania mo ia lava, o lea na amata ai le taua. Na faaauau le taua seia oo i le 1713, ina ua manumalo Lui ma avea ai le atalii o lona atalii ma Filipo V o Sepania. Ae ui i lea, i luga o le eleele o Farani na sili atu le leaga, o lona atalii ma le atalii o lona atalii na maliliu i le tanesusu i le 1712, Na tuua na o le atalii o lona atalii e 2-tausaga le matua, i le 1715 na maliu ai Lui XIV ma sosoo ai ma le atalii o lona atalii o Lui XV o Farani.